тамыр
101әрік — 1 (Өзб., Там.) кеуректің тамыры. [Түрікше ірк тамыр деген мағынаны білдіреді. (Тур. рус. сл., 1977)] 2 (Жамб., Сар.) құрметті орын; тақ. Ерте кездердегі хандар отыратын биік жерді ә р і к дейтін еді (Жамб., Сар.) …
102жады — 1 1. (Шығ.Қаз., Марқ.) қан ауруы. Өткен жылы Абшириннің баласы ж а д ы ауруымен қайтты (Шығ.Қаз., Марқ.). 2. (Алм., Жам.) дуа. Үйден шықса басының ж а д ы с ы ұстайды (Алм., Жам.) 2 (Жамб.: Тал., Жам., Сар.; Шымк., Бөг.) жазы, қом, түйеге жүк… …
103жора — 1 (Жамб.: Қорд., Мер., Шу) шалғымен шапқандағы және тырнауышпен жинағандағы жал жал шөп. Алматы облысында десте, бөкес, Батыс Қазақстанда қаума болып айтылады 2 (Шымк., Лен.) бірігіп қой сою, кезектесіп бірінің үйіне бірі барып бірге жеу. Бұрын… …
104қанды бұта — (Қост., Фед.) тапталған тақыр жерлер мен жол бойына өсетін ақ бунақты, биіктігі 40 50 см дей қызыл түсті шөп. Қ а н д ы бұта Сыр бойында өсетін қызыл тамыр шөбіне өте ұқсас. Қ а н д ы б ұ т а н ы ашыққан мал ғана жейді (Қост., Фед.) …
105қол үздік — (Ақт., Жұр.; Рес., Омбы) малды сойған кісіге ақысы ретінде берілетін ет. қ. бел тамыр, аян омыртқа …
106тамыркештен — (Қост., Жанг.) тамыр, дос. Жұмаш пен Мұқаш т а м ы р к е ш т е н, үйткені арасында алыс берісі бар (Қост., Жанг.) …
107ындыз — (Шымк., Арыс) тамыр. Өріктің ы н д ы з ы н а құрт түскен (Шымк., Арыс) …
108ажырық — I қ. ажырғы. Мойныңа а ж ы р ы қ т ы салған, Айдай… (Д. Еркінбеков, Шығ., 117). – Ал мансап билік жөніне келсек, сол а ж ы р ы қ т ы дәл қазір менен ешкім алмай отыр емес пе (Қ. Жұмаділов, Тағдыр, 481). II Жатаған ажырық. бот. Ажырықтың жерге… …
109ақсүйрік — зат. бот. Тамыр сабағы аппақ су өсімдігі. Сазан мен маринканың қоректенуі үшін жағалық аймақтардағы су өсімдіктері – қараөлең, қияқ, қамыс пен қоғаның жас өркендері, шалаң, а қ с ү й р і к үлкен роль атқарады (К. Күленов, Қазақст. балық., 26) …
110ақсырғақ — зат. бот. Орман арасында, шалғынды жерлерде өсетін көпжылдық шөп. Жапырақтары ірі, тамыр сабағы жуан. Ақ түсті шашақбас гүлі болады (Аймақ. сөзд., 41) …
